Met 130 jaar geschiedenis behoort Škoda wereldwijd tot de oudste constructeurs die nog altijd actief zijn én aan de top meedraaien. De hoofdingrediënten van dat succesverhaal zijn algemeen bekend, maar toch zijn er nog tal van onontgonnen feiten die het vermelden meer dan waard zijn in dit jubileumjaar – van Belgische invloeden over Le Mans-exploten tot zelfs een heuse horrorfilm.
Wat in 1895 begon met de productie van fietsen en motorfietsen groeide al snel uit tot een volwaardige constructeur van veelzijdige voertuigen. Na WOI ging het atelier van Václav Laurin en Václav Klement op in Škoda Works, dat als een industrieel powerhouse gold tot het IJzeren Gordijn werd opgetrokken. Aan die politieke isolatie kwam in 1991 een eind toen het merk werd geïntegreerd in de Volkswagen Group. Onder Duitse vleugels wist Škoda zich in ijltempo op te werken tot een volprezen gezinswagenbouwer, gelauwerd voor zijn gedegen techniek en vindingrijke oplossingen. Kwaliteiten die het merk nog altijd hoog in het vaandel draagt en vandaag combineert met een doorgedreven elektrificatiestrategie, puttend uit 130 jaar geschiedenis.
De oernaam Slavia sierde de eerste L&K-fiets, daarna een motorfiets en pas een eeuw later een conceptcar (foto). Die tweezits-roadster werd in 2020 door een groep studenten gebouwd voor de 125ste verjaardag van Škoda. Sinds 2022 bestaat er op de Indische markt echt een compacte Slavia-sedan.
Met de L&K Voiturette A kroonden Laurin en Klement zich tot officieuze wereldrecordhouders op de ‘Kilometer van Dourdan’ ten zuidwesten van Parijs. De L&K Voiturette A klokte tijdens die jaarlijkse sprintmeeting een top van 40 km/u met een 1,0-liter V2-motor van zeven pk.
Hoewel Laurin en Klement al snel een achtcilindermotor ontwikkelden, moesten ze na een fabrieksbrand van nul herbeginnen. Dat deden ze in 1924 samen met het Spaanse luxemerk Hispano-Suiza, dat in Tsjechië werd verfijnd met kwaliteitsmaterialen en uitmuntend vakmanschap.
Een limousine voor politiekers, diplomaten en zakenlui: dat was de Superb ten voeten uit, met zijn zescilindermotor en afgeschermd bestuurderscompartiment voor extra privacy. De Š 640 was bovendien uitgerust met een state-of-the-art buizenradio met maar liefst zes lampen.
Met de Popular werd Škoda in 1936 tweede in de sub-1500cc klasse van de Rally van Monte Carlo. Om dat te vieren, creëerde het automerk uit Tsjechië een sportversie van het succesvolle model met roadster- of coupékoetswerk en werd de naam omgedoopt tot Škoda Popular Monte Carlo.
De eerste en tot nog toe enige keer dat Škoda zich ging meten op La Sarthe was in 1950 met de knappe Škoda Sport. Die roadster was gebaseerd op de Škoda 1101 ‘Tudor’ uit 1946, maar draaide dankzij een doorgedreven dieet toch rondjes aan gemiddeld 126 km/u in de 1100cc klasse.
Met meer dan zeven miljoen geproduceerde exemplaren is de Octavia veruit het meest succesvolle model van Škoda. De naam verwijst naar de tijdslijn van de naoorlogse autoproductie, waarbij de Octavia het achtste model was dat in 1959 op de markt kwam in verschillende carrosserievarianten.
Tijdens de Koude Oorlog was motorsport zowat de enige manier om grenzen te overstijgen. Škoda deed dat enorm succesvol met de 130 in rally- en racetrim, aangedreven door een 130 pk sterke 1,3-litermotor op de achteras. Het model schitterde zowel op de Europese rallyproeven als op circuit.
Dat er in Oost-Europa niet altijd binnen de lijntjes werd gekleurd, bewijst de Škoda Ferat uit de Tsjechische horrorfilm The Vampire of Ferat. De gemotoriseerde filmheld was gebaseerd op de Škoda 110 Super Sport ontwerpstudie en diende in 2021 nog eens als inspiratie voor de Ferat 2.0 Concept.
De toenadering naar het Westen begon al eind jaren tachtig, toen Škoda het Italiaanse designhuis Bertone inschakelde voor de Favorit. De Belg Marc Deschamps ontwierp er vooral conceptcars, maar tekende ook de vijfdeurs die later een pick-upversie én een zeldzame roadstervariant zou krijgen.
Op 28 maart 1991 verwierf de Volkswagen Group 30% van de aandelen in Škoda, dat na de val van de Berlijnse muur geprivatiseerd moest worden. In het jaar 2000 verkreeg Wolfsburg de rest van de aandelen, mede door de belofte om het merk én de R&D erachter eervol in stand te houden.
Sinds 2000 zet Škoda sterk in op de vorming van toekomstige werknemers. Daarvoor heeft het niet alleen een unief opgericht, de Škoda Auto University, maar ook een middelbare school die studenten van 15 tot 19 jaar klaarstoomt voor een job in een van de drie Tsjechische Škoda-fabrieken.
Ter ere van zijn 130ste verjaardag heeft Škoda een overzichtsexpo opgezet in het fabrieksmuseum te Mladá Boleslav in Tsjechië. Daar kan de transformatie van fietsenmaker tot autobouwer herbeleefd worden doorheen unieke decors en zeldzame modellen; helemaal op maat van autoliefhebbers én gezinnen!